لیست جاذبه ها :

• منطقه گرما بدشت و زیاز
• چشمه آب معدنی سجیران
• بقعه و بارگاه شاهزاده ابراهیم
• • پارک ساحلی تولم شهر
• • نایع دستی ماسوله قلعه رودخان (دوره سلجوقی)
• • تالاب بین المللی امیر کلایه
• • تالاب بین المللی امیر کلایه
• • تالاب بین المللی امیر کلایه
• • استخر لاهیجان
• • آبشار شاه نشین
• • بام سبز لاهیجان

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • مناطق باستانی قلعه کوتی، کوه پس و حسنی محله
• • پل خشتی لاهیجان
• • موزه تاریخ چای ایران
• • رامگاه کاشف السلطنه
• • حمام گلشن
• • بقعه چهارپادشاهان
• • مسجد اكبريه
• • مرقد مطهر شيخ زاهد گيلاني
• • بازار های هفتگی

لیست جاذبه ها :

• پارک سبزه میدان
• پارک دانشجو
• پارک جنگلی سراوان
• پارک قدس
• چشمه آب شور لاکان
• چشمه چشماگل (طالم سه شنبه)
• پارک ملت
• استخر عینک
• آبگیر پسیخان
• مجتمع ساحلی حاجی بکنده
• دریاچه سد سنگر
• دریا و طرح سالمسازی دریای گلسرخ چابکسر

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی (سیلماندراب)
• باغ محتشم و عمارت کلاه فرهنگی
• میدان شهرداری
• عمارت پست
• موزه رشت
• خانه قدیری
• کتابخانه ملی رشت
• خانه ابریشمی
• کاروانسرای لات
• کلیسای ارامنه
• مجموعه موزه ميراث روستايي
• بقعه دانا علی
• امامزاده هاشم

لیست جاذبه ها :

• باغ عباس آباد
• منطقه ييلاقي حیران
• آبگرم کوته کومه
• آبگرم علی داشی
• طرح ساحلی صدف
• آبشار لوندویل
• حیات وحش لوندویل
• پارک جنگلی بی بی یانلو
• تالاب استيل

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• بقعه شیخ محمود خیوی
• امام زاده ابراهيم وامام زاده قاسم
• مدرسه حکیم نظامی (شهید مرحبا )
• مدرسه شهید مدنی
• بقعه پیر قطب الدین
• تربت یحیی
• بازار آستارا

لیست جاذبه ها :

• اسکله ماهیگیری و قایقرانی بندر کیاشهر
• تالاب بوجاق بندر کیاشهر
• بازارهای هفتگی
• پل خشتی نیاکو (دوره قاجاریه)
• پل خشتي تجن گوكه

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• آرامگاه استاد دکتر محمد معین
• آرامگاه سید جلال الدین
• بقعه آقا سید محمد یمنی
• آرامگاه آقا سید علی کیا
• حسن کیاده ( کیاشهر کنونی )

لیست جاذبه ها :

• برج تاریخی میل امام با ارتفاع 7 متر
• خانه های قدیمی خاندان صوفی
• تالاب زربیجار
• دهکده ییلاقی خصيب دشت
• چشمه آب معدنی لوزان
• پارک جنگلی هلو دشت
• بازار هفتگی املش
• روستای تاریخی و چشمه امام

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

لیست جاذبه ها :

• تالاب انزلی
• ساحل قو
• منطقه آزاد انزلی
• بلوار انزلی
• بقعه امامزاده ابراهیم
• بقعه آقا پیر
• بقعه آقا نجفی
• بقعه بی بی حوریه
• بازار گیلار
• بازار پردیس
• بازار کاسپین
• بازار آسیای میانه
• بازار های هفتگی
• آکواریوم منطقه آزاد انزلی

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

لیست جاذبه ها :

• منطقه سفید آب رحیم آباد
• منطقه ییلاقی جواهر دشت
• منطقه جنگلی و کوهستانی سرولات و جنگ سرا
• پل تاریخی تمیجان
• منطقه جنگلی سیاهکل رود
• پارک له له رود
• مجتمع ساحلی کلاچای – وارجارگاه
• منطقه لسبو و منطقه آسمانرود در اشکور علیا
• منطقه زاغوت سر و له له رود
• منطقه جنگلی وکوهستانی سرولات

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• قعه اقا سید جعفر ابیض میانده
• بقعه امیربنده کلاچای
• بقعه اقا عبداله تمیجان
• آسیابهای آبی روستای کاکرود در اشکور
• میدان شهرداری رودسر
• قلعه گردان طول لات
• قلعه بندبن (قاسم آباد)
• کاخ ناهار خوران

لیست جاذبه ها :

• • آبشار ويسادار
• • اسپبه مزگت یا سفید مسجد با قدمتی بیش از هزار سا
• • پل آجری پونل
• • پل آجری پونل
• • بازارهای هفتگی

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

لیست جاذبه ها :

• • آشتفشان درفک
• • سوسن چلچراغ یا سوسن سفید (روستای داماش عمارلو)
• • سد منجیل با چشم انداز طبیعی و زیبای آن
• • چشم انداز و جاذبه های اطراف رودخانه سفیدرود
• • تالاب سیاهرود
• • دریاچه سد تاریک
• • چشمه آب معدنی داماش
• • درخت سرو هرزویل
• • دهکده ییلاقی – ورزشی سالانسر
• • چشمه لویه
• • چشمه کلشتر (منجیل)
• • چشمه آبگرم ماست خور (منجیل)
• • پارک جنگلی گندلات
• • دهکده ییلاقی بره سر
• • تالاب سیاه رود

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • چراغعلی تپه یا تپه باستانی مارلیک با قدمتی بیش
• • پل خشتی لوشان
• • تپه گرد کول (هزاره قبل از میلاد)
• • بافت تاریخی روستای انبوه
• • قلعه طاهر میرزا (قلعه دختر لویه)
• • قلعه کندلات
• • قلعه درفک

لیست جاذبه ها :

• • کوه درفک
• • منطقه سر سبز و ييلاقي دیلمان و اسپیلی
• آبشارو پارک جنگلی لونک
• • چشمه آب معدنی لاریخانی
• • آبشار بابا ولی
• • غار اسپهبدان
• • استخر پاشوران
• • منطقه آغوزی
• • منطقه جنگلی ابی نام

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • تی تی کاروانسرا
• • قلعه کوتول شاه
• • قلعه دیده بانی روستای گرماور
• • حمام تاریخی دیلمان
• • غار لو علی (زاگام)
• • پناهگاه سنگی گیلارکش و سلمان
• • بازارهای هفتگی شهرستان سیاهکل

لیست جاذبه ها :

• • آبشار دودوزن و روستای گردشگری خَرم و سیاهمزکی
• • منطقه تفریحی - طبیعی چنار رودخان
• • منطقه ییلاقی امامزاده ابراهیم
• • پارک چوبر
• • درخت کهنسال کنگول باسکم
• • روستای توریستی و تفریحی نهزم
• • روستای مذهبی و طبیعی سالک معلم
• • روستای مذهبی - طبیعی سیاه نرگس
• • منطقه کوهستانی - زیارتی امام زاده اسحاق
• • بازار های هفتگی شفت

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

لیست جاذبه ها :

• • تالاب سلکه ، نرگستان و سیاه درویشان
• • منطقه جنگلی کوهپایه تنیان
• • غار خونابکش
• • پناهگاه حیات وحش سرخانکل
• • پناهگاه حیات وحش سلکه

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • مناره اجری گسکر (دوره سلجوقی)
• • پل خشتی صومعه سرا
• • بقعه آقا سید زکی
• • بقعه سید جواد موسوی و بقعه سبز قبا
• • بقعه آقا سید ابراهیم کلاشم
• • بازارهای هفتگی

لیست جاذبه ها :

• • پارک جنگلی ماسوله
• • آبشار لار چشمه
• • چشمه آب معدنی علی زاخونی
• • چشم انداز جاده فومن - ماسوله
• • کوه آسمان سرای ماکلوان
• • ییلاق های ماسوله

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • شهرک تاریخی ماسوله
• • موزه های ماسوله( حیات وحش و مردم شناسی )
• • بقعه پیر جلودار
• • مجسمه آناهیتا

لیست جاذبه ها :

• • تالاب بین المللی کیاکلایه
• • ساحل چمخاله
• • پارک جنگلی بلوردکان و هلودشت
• • پارک فجر
• • منطقه لیلا کوه
• • پارک جنگلی خرما
• • پارک جنگلی مریدان
• • استخر ملاط

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • پل خشتی لنگرود
• • مجموعه منازل منجم باشی
• • مجموعه دریابیگی
• • غار لیلرود
• • بازار هفتگی

لیست جاذبه ها :

• • منطقه جنگلی طاسکوه
• • منطقه باستانی اسبه ریسه با غارها و صخره های بلن
• • ییلاق شالما
• • آبشار چسلی
• • دشت النزه
• • آبشار رامینه
• • اولسبلنگاه
• • غار آبيشو

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

• • بقعه امامزاده پیلم
• • بقعه آقا سید ابراهیم دشت النزه
• • بازارهای هفتگی

لیست جاذبه ها :

• مناطق ییلاقی سوباتان و آق اولر
• • جاده کوهستانی اسالم به خلخال
• • پارک جنگلی گیسوم
• • ساحل در یای لیسار
• • آبشار حویق
• • منطقه جنگلی ییلاقی ناو اسالم
• • قلعه لیسار معروف به دژ سلسال دوره اسماعیلیان
• • حمام قدیمی آق اولر دوران صفویه
• • روستا وبقعه شامیلرزان
• • محوطه باستانی و ییلاق تول
• • روستای سینه هونی
• • کاخ های قشلاقی و ییلاقی نصر الله خان معروف به س
• • روستای مریان
• • مسجد عباسیه آق اولر

لیست جاذبه ها ی فرهنگی و تاریخی :

موقعیت جغرافیایی: لاهیجان با مساحت 407 کیلومتر مربع در فاصله 45 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 37درجه و 4 دقیقه و 50ثانیه تا 37درجه و 23 دقیقه و 30ثانیه شمالی و طول جغرافیایی 49درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 13 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای 2 بخش رودبنه و مرکزی می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 168829 نفر می‌باشد.
پیشینه: از سال‌های آغازین سده پنجم هجری نام و یاد این دیار کم و بیش در نوشته‌ها پدیدار می‌گردد. پهنه خاوری گیلان در سال‌های پسین سده چهارم هجری، آوردگاه اندیشه‌های گوناگون دلبسته بر باورهای تشیع چون ناصریه، نائریه و قاسمیه بود. در دوران قاجاریه لاهیجان یکی از بزرگترین شهرهای گیلان بود و مرکز تجارت ابریشم، بادام زمینی و چای محسوب می‌شد. در ان زمان کشت چای برای اولین بار در ایران توسط کاشف‌السلطنه در لاهیجان متداول گردید. هسته اولیه شهر لاهیجان، بازار بزرگ و فعال، واحدهای اطراف آن و قلعه حکومتی بود این قلعه در محله اردو بازار قرار داشت. در این شهر معامله‌های کلان بازرگانی ابریشم رواج و کارگاه‌های دستی ریسندگی و بافندگی ابریشم وجود داشت. در دوران معاصر با تبدیل به مرکز شهرستان، ایجاد سازمان‌ها و موسسات اداری، خدمات آموزشی، بهداشتی، شکوفایی اقتصاد چای، برنج و ابریشم گسترش فعالیت‌های صنعتی باعث رشد لاهیجان تسریع گردد. وجه تسميه لاهيجان ريشه در ويژگي اقتصادي آن دارد. به طوريكه كلمه لاهيجان از دو جزء لاه به معني ابريشم و جان؛ پسوند مكان تشكيل شد، كه در معني شهر ابريشم است.
اقتصاد: از نظر اقتصادي به جهت، رونق باغداري در بخش‌های چاي و مركبات، وجود جاليزهايي چون هندوانه و نيز پرورش كرم ابريشم بامبو بافي و سفالگري در كنار توليد برنج ، باعث رشد بيشتر و شكوفا شدن اقتصاد اين منطقه شده است .
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: بقعه چهارپادشاه، مقبره شيخ زاهد گيلانی، تله كابين، تالاب بين المللي امير كلايه، بام سبز و استخر لاهيجان ، آبشار شاه نشين ، موزه تاريخ چاي ايران و آرامگاه كاشف السلطنه ، پل خشتي لاهيجان، حمام گلشن

موقعیت جغرافیایی: شهرستان رشت تقریباً در مرکز جلگه گیلان، بین 37 درجه و 30 ثانیه تا 37 درجه و 27 دقیقه و 20ثانیه عرض شمالی و طول جغرافیایی 49درجه و 27 دقیقه و 42 ثانیه تا 49 درجه و 55 دقیقه 18 ثانیه شرقی قرار گرفته است. این شهرستان با مساحت 1215 کیلومتر مربع از 6شهر (رشت، سنگر، کوچصفهان، لشت نشاء، خشکبیجار، خمام)، 6 بخش و 18 دهستان تشکیل شده‌است. مرکز شهرستان رشت، شهر رشت است که مرکز استان گیلان نیز می‌باشد. دو شاخابه از رودخانه سفيدرود به نام‌هاي سياهرود و گوهررود از سوي خاور و باختر شهر رشت در جريان هستند و سرانجام به تالاب انزلي مي ريزند
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 918445 نفر می‌باشد.
پیشینه: بنای اولیه رشت، طبق برخی اسناد و شواهد تاریخی به قبل از میلاد مسیح و به قوم گیل و دیلم نسبت داده می‌شود. در آن روزگاران نمی‌توان از رشت به عنوان یک شهر نام برد بلکه احتمالا به صورت آبادی یا روستایی بوده که برخی از افراد قوم گیل و دیلم در آن سکونت داشتند. تا اوسط دوره شاه عباس صفوی رشت قصبه کوچکی با بافت روستایی بوده ولی با غلبه شاه عباس بر گیلان با توجه به موقعیت آن و قرارداشتن در محل تقاطع راههای قافله‌رو و نزدیکی یا دریای خزر، این قصبه به عنوان حاکم نشین برگزیده شده‌است. در اواخر دوران قاجار رشت دارای هفت محله مسکونی بزرگ و قدیمی بود که هریک از چند محله کوچکتر تشکیل می شد که عبارتنداز: استادسرا در شمال ناحیه مرکزی شهر، محله بازار در مرکز، محله صیقلان در شرق ناحیه مرکزی شهر، محله پاسکیاب(خمیران کیاب) در جنوب غربی ناحیه مرکزی شهر، محله کیاب در غرب ناحیه مرکزی شهر، محله زاهدان در مشرق و جنوب شرقی ناحیه مرکزی شهر.
بناهاي رشت از سبك معماري ویژه‌ای برخوردار است كه تبلور آن را در ميدان اصلي شهر (میدان شهرداری) می‌توان مشاهده نمود. كه اين بناها ارزش فرهنگي - هنري دارد. مردم رشت به زبان گيلكي با لهجه بيه پس تكلم مي كنند.
اقتصاد: ساكنان اصلي اين شهرستان، به مشاغل خدماتي، تجارتي و صنعتي اشتغال دارند علاوه بر آن شاليكاري از عمده فعاليت هاي روستاييان اين خطه مي باشد.
جاذبه هاي تاريخي و گردشگري: مقبره خواهر امام(س) از نوادگان امام موسي كاظم (ع)، بقعه امام زاده هاشم(ع) بن محمد از نوادگان امام علی (ع) در كيلومتر 30 جاده رشت به تهران، مساجد صفي و حاج صمد خان ، مقبره داناي علي، باغ محتشم و عمارت كلاه فرنگي، عمارت شهرداری، عمارت پست، موزه رشت، كتابخانه ملّي، خانه میرزا آرامگاه میرزاکوچک خان در محله سلیمانداراب، كليساي ارامنه، كاروانسراي لات ، موزه ميراث روستايي گيلان، پارك قدس رشت، بوستان ملت، بازار بازار اصلي و ماهي فروشان رشت

موقعیت جغرافیایی: بندر آستارا، شمالی‌ترین شهر گيلان در مرز جمهوري آذربايجان است. این شهر با مساحت 430 کیلومتر مربع در شمال شهرستان تالش و در جنوب غربی دریای خزر با فاصله 172 کیلومتری از رشت بین عرض‌های 38درجه و 15 دقیقه تا 38درجه و 27 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 48درجه و 34 دقیقه تا 48درجه و 53 دقیقه شمالی قرار گرفته‌است. شهرستان آستارا داراي دو بخش است. بخش مرکزی با دو دهستان ویرمونی و حیران و بخش لوندويل با دو دهستان لوندویل و چلوند، همچنین دارای دو شهر به نام‌های آستارا و لوندویل است. مرکز شهرستان آستارا در مجاورت دریای خزر قرار گرفته و با توجه به موقعیت آن از نظر مرز گمرکی و بندر تجاری نقطه مراودات استان با همسایگان شمالی به شمار می‌رود.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 86757 نفر می‌باشد.
پیشینه: هسته اولیه شهر دهکده "دهنه کنار" در مصب رود آستارا چای و کنار دریای خزر می‌باشد. شهر در میان این رود و رود مرداب در جنوب آن شکل گرفته‌است. یکی از مهمترین عامل‌هایی که موجبات تبدیل روستای دهنه کنار را به شهر فراهم ساخت و باعث رشد و گستردگی آن گرید وجود تاسیسات گمرکی بود که امور مربوط به واردات کالاهای روسی و صادارات اجناس ایرانی توسط آن انجام می‌گرفت. بازار شهر آستارا هیچگاه بندرگاهی نداشت و بار کشتی‌ها در قایق‌هایی تخلیه شده به سمت ساحل حمل می‌گردید. بازار شهر آستارا نیز با فاصله کوتاهی از گمرک در غرب آن قرار داشت. بدليل استفاده بسيار سفال در ساخت و ساز بناهاي مسكوني و تجاري به شهر بام هاي سفالين معروف بود.
اقتصاد: اقتصاد این شهر برپایه فعالیت‌های بازرگانی و گمرکی از جمله پوشاک می‌باشد. اما فعالیت‌های شیلاتی و باغداری و شالیکاری نیز در آن رواج دارد.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: باغ عباس آباد، منطقه ییلاقی و سرسبز حيران، تالاب استيل، آبشار لاتون در لوندويل، پارك جنگلي بي بي يانلو، تالاب جوندان، بقاع متبركه امام زاده سيد قاسم (ع) - امام زاده سيد ابراهيم (ع)

موقعیت جغرافیایی: شهرستان آستانه اشرفیه در کناره دریای خزر با مساحت 423 کیلومتر مربع بین عرض‌های 37 درجه و 11 دقیقه تا 37 درجه و 28 دقیقه شمالی و طول‌های جغرافیایی 49درجه و 46 دقیقه تا 50 درجه و 11 دقیقه شرقی در فاصله 30 كيلومتري شهر رشت و 8 كيلومتري لاهيجان قرار گرفته‌است. مرکز آن شهر آستانه‌اشرفیه است که تماماً در دشت جلگه‌ای استقرار یافته است. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی با دهستان‌های چهارده، دهشال، گورکا و کیسم و بخش کیاشهر با دهستان‌های دهگاه و کیاشهر می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 105526 نفر می‌باشد.
پیشینه: این شهر ابتدا در اطراف مدفن و آرامگاه"آقا سیدجلال الدین اشرف" و بازار پشت و مقابل حرم در محل دهکده‌ای به‌نام کوچان یا چکان شکل گرفت و اکنون قسمتی از شهر به همین نام است. به طور کلی تقویت بازار شهر، رونق معاملات برنج، اهمیت زیارتگاه آقا سید جلال‌الدین اشرف، تبدیل شهر به مرکز شهرستان در سال 1358 شمسی، استقرار نهادها و سازمان‌ها و دستگاه‌های اداری، خدمات آموزشی و بهداشتی و افزایش جمعیت باعث رشد شهر آستانه‌اشرفیه گردیده‌است.
اقتصاد: برنج، بادام زميني، چاي و پرورش كرم ابريشم از عمده ترين توليدات كشاورزي منطقه محسوب مي شود.
جاذبه هاي تاريخي و گردشگري: بارگاه رفيع حضرت سيد جلال الدين اشرف- پارك ساحلي آستانه، پارك جنگلي بندر كياشهر، اسكله ماهيگيري و قايقراني بندر كياشهر، پارك جنگلي صفرا بسته، تالاب بندر كياشهر، آرامگاه استاد دكتر معين، پل خشتي نياكو

موقعیت جغرافیایی: شهر تاريخي املش درشرق استان گیلان و در فاصله 75 كيلومتري رشت بین عرض‌های جغرافیایی 36 درجه و 49 دقیقه تا 37 درجه و 8 دقیقه شمالی و طولهای جغرافیایی 50 درجه تا 50 درجه و 17 دقیقه شرقی واقع شده‌است. مساحت این شهرستان 407 کلیومتر مربع و مرکز آن شهر املش می‌باشد که 490 هکتار مساحت دارد. این شهرستان دارای دو بخش است. بخش مرکزی شامل دهستاه‌های املش شمالی و املش جنوبی و بخش رانکوه شامل دهستان‌های شبخوش لات، سمام و کجید می‌باشد. شهرستان املش از سه قسمت جلگه‌ای، پایکوهی و کوهستانی تشکیل شده‌است. شمال شهرستان جلگه‌ای و جنوب آن کوهستانی است.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 44261 نفر می‌باشد.
پیشینه: شهر املش، مرکز شهرستان املش، شهری است پایکوهی که در کنار خاوری رودخانه "شلمان‌‌‌‌‌‌رود" و بردامنه "سمام کوه" گسترده است. پیرامون آن را در زمین‌های جلگه‌ای، شالیزارها و در بلندی‌ها باغ‌های چای احاطه کرده‌اند. با توجه به راكد بودن آب اين رودخانه در گذشته به آبلش معروف بوده كه بتدريج به املش تغيير نام يافت. این شهر از دیرباز مقر مالکان و خان‌های خاندان صوفی بوده‌است. هسته اولیه شکل‌گیری شهر، ناحیه‌ای موسوم به "اتاق صحرا" به شکل میدان بود که در قسمتی از آن خانواده‌های صوفی، خانه‌های مسکونی خود را بنا کرده بودند. امروز این میدان با نام فلکه و پارک میرزا کوچک خان در مرکز شهر وجود دارد. بازار قدیمی شهر نیز در ناحیه اتاق صحرا و در کنار بافت قدیمی مسکونی آن (محله صوفی‌ها) دایر بود.
اقتصاد: اقتصاد اين منطقه بر پايه كشاورزي و دامداري است از محصولات مهم كشاورزي املش مي توان چاي، برنج و گندم را نام برد، ساكنين جلگه به پرورش گاو، طيور و كرم ابريشم مشغولند و در مناطق كوهپايه اي و كوهستاني به پرورش زنبور عسل مي پردازند. مردم املش در ساخت ظروف سفالي و نمد مالي مهارت خاصي دارند و سه شنبه بازار املش نمونه كاملي از بازارهاي سنتي گيلان است،كه مردم اين منطقه با حضور گسترده خود رونق خاصي به آن مي بخشند. مردم اين شهر روزهاي بازار را گالش بازار مي نامند.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: بقاع متبركه آقا سيد ابراهيم و آقا سيد اسماعيل از نوادگان امام موسي كاظم (ع) ، بقاع چهار تن از سلاطين كيايي، بقعه امام زاده سرتربت، مناطق ييلاقي و باغات چاي، غار تلابن گورج و هفت خم تله سر، چشمه آب معدن لوزان، يخچال طبيعي ملجادشت، دهكده ييلاقي خسيل دشت، هلو دشت و تالاب زربيجار، پارك هاي قديمي گلستان، آبي بيجار و ميرزا كوچك خان، بافت تاريخي شهر املش

موقعیت جغرافیایی: شهرستان بندرانزلی، بعنوان مهمترين بندر شمالي ايران بین عرض‌های 37 درجه و 24 دقیقه تا 37 درجه و 34 دقیقه شمالی و 49 درجه و 12 دقیقه تا 49 درجه و 33 دقیقه طول شرقی در شمال ایران و در فاصله 40 كيلومتري شهر رشت واقع شده‌است و 299 کیلومتر مربع وسعت دارد. مرکز این شهرستان شهر بندرانزلی است. بندرانزلی دارای یک شهر (انزلی)، یک بخش (مرکزی) و دو دهستان (چهارفریضه و لیجارکی حسن رود) است.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 138004 نفر می‌باشد.
پیشینه: قبل از اینکه بندرانزلی از اوایل صفویه به عنوان بندر صدور ابریشم و دیگر کالاها شناخته و فعال شود، قصبه‌ای بود که خانه ماهیگیران در آن قرار داشت. هسته اولیه بندرانزلی به عنوان یک شهر از حدود 1133 هجری قمری شکل گرفته و به تدریج با رونق فعالیت‌های بندری و تجارتی گسترش یافت. بندرانزلی از ابتدا با عملکرد نظامی و بازرگانی شروع به توسعه نمود. در کنار آنها به تدریج فعالیت‌های گمرک و کشتیرانی و شیلات به آن اضافه شد و شهر به یک بندر بین‌المللی تبدیل گردید به طوری که دروازه اروپا لقب گرفت.
نخستین تاسیسات شهری در کنار رود شنبه بازار و محل اتصال آن با کانال کشتیرانی به وجود آمد. شهر انزلی به غیز بازار دایمی که از دو قسمت کهنه بازار و تازه بازار تشکیل می‌شد همواره دارای بازار هفتگی "شنبه بازار" نیز بوده‌است. محله‌های مسکونی شهر بعد از بازار قرار داشتند. بندرانزلی از سه ناحیه بزرگ تشکیل شده‌است که عبارتند از: انزلی، غازیان و میان پشته. این سه ناحیه به وسیله دو پل بتون آرمه به یکدیگر متصل شده‌اند که پیش از این متحرک بودند. قبل از اینکه پل‌ها احداث شوند رفت‌و‌آمد اهالی در سه قسمت شهر توسط قایق انجام می‌شد.
در خصوص نام انزلي نظرات متعددي وجود دارد. جمله ساكنان قديمي انزلي روسها بودند كه آن را زنزلي ناميده اند (به معني بمان و توقف كن) و در روايتي ديگرچنين آمده است كه فرمانده قشون عرب به منظور استراحت سپاهيانش در اين مكان گفت انزل يعني فرود آييد و در بعضي مناطق انزلي را به معني لنگرگاه و يا دروازه مينامند. اما عده‌اي معتقدند دو برادر به نام هاي غازان خان و انزل خان بانيان اين شهر بوده اند كه نام دو بخش شهر انزلي از نام آنها اقتباس شده است.
اقتصاد: بندرانزلی از چند جهت داراي اهميت است اوّل اينكه مهمترين بندر تجاري ايران در ساحل درياي خزر به شمار مي رود، دوّم، با توجه به قرار‌گرفتن در ساحل ماسه‌ای اين دريا از موقعيت مناسبي براي جذب گردشگران به منظور تفريح و استراحت برخوردار است. سوم، صید انواع ماهیان خاویاری و استخوانی از جمله مهمترین فعالیت‌های اقتصادی این شهرستان است. ضمن انکه حصيربافی، نازك كاري، چوب و معرق و نقاشي مينياتور از عمده توليدات صنايع دستي اين شهرستان مي باشد.
جاذبه هاي تاريخي و گردشگري: بقعه متبركه بي بي حوريه- بقعه آقا نجفی، اسکله پهلوگیری کشتی‌ها، تالاب بين المللي انزلي، بلوار(پارک) ساحلي ، كاخ موزه نظامي ميان پشته، برج ساعت و موج شكن ، پل قديمي غازيان، عمارت شهرداري

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان با مساحت 1354 کیلومتر مربع در شرق استان گیلان و در فاصله 72 کیلومتری رشت بین عرض‌های 36درجه و 38 دقیقه تا 37درجه و 13 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 50 درجه و 7 دقیقه تا 50 درجه و 37 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای چهار بخش (چابکسر، رحیم‌آباد، کلاچای و مرکزی) و ده دهستان می‌باشد. جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 144366 نفر می‌باشد.
پیشینه: قدیمی‌ترین نام رودسر كه از منابع معتبر بدست آمده (كوتم يا هوسم) است. كوتم شهر بسيار كوچكي بود كه مهمترين قسمت رانكوه محسوب مي شد .از اين شهر بندري، كشتي هاي بزرگ و كوچك، به نقاط دور دست براي حمل بار و جابجايي مسافر رفت و آمد مي نمودند. از قدیم دو ناحیه اصلی و بزرگ در این شهر وجود داشته است. یک ناحیه رودسر نام داشت. در سال 1291- 1285 خورشیدی در مجاورت مسجد ان اداره تلگراف و بازار بزرگ شهر به شکل کاروانسرا با چهار دروازه وجود داشت و گوارود (کیارود) از داخل محله می‌گذشت. دومین قسمت لصلی شهر، محله سرپل است که در ساحل شرقی شیرارود قرار داشت. بین سال های 1391- 1285 خورشیدی محله سرپل در فاصله چهارصد و پنجاه متری رودسر واقع بود و یک پل چوبی با ورقه‌های آهنی سفید ارتباط آن را با رودسر برقرار می‌کرد. در ساحل دریا در این محله اداره گمرک و انبار نفت وجود داشت. واقع بودن برسرجاده اصلی گیلان-مازندران، تقویت بازار، مرکزیت شهرستان، افزایش جمعیت و گسترش فعالیت‌های اقتصادی به ویژه در زمینه برنج و مرکبات سبب رشد شهر رودسر شده‌است. مردم رودسر به ملايمت طبع و علاقه‌مندی به مذهب معروف مي باشند.
اقتصاد: اقتصاد این شهر برپایه فعالیت‌های کشاورزی و باغداری به ویژه برنج، مرکبات و گیاهان دارویی (گل گاو زبان) می‌باشد. ضمنا گليم بافي، نمد مالي و چادرشببافي از مهمترين صنايع دستي منطقه محسوب مي‌شود.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: سيد مبين و سيد معين از فرزندان امام موسي كاظم (ع)، سيد نصركيا و كوته ، بقعه ابوجعفر ثار حسن منطقه سفيد آب رحيم آباد ، مناطق جنگلي و كوهستاني سرولات ، منطقه ييلاقي جواهر دشت ، ساحل زيباي رودسر، چشمه آب معدني سجيران ، دهكده ييلاقي شوييل، لسبو، مجموعه ساحلي ، اقامتي چابكسر سرولات ، مجموعه ساحلي ، اقامتي رودسر، لله رود ، مجتمع ساحلي كلاچاي ، وارجارگاه، پارك جنگلي لله رود ، گنبد هشت ضلعي پير محله ، قلعه بند بن قاسم آباد ، پل تاريخي تميجان

موقعیت جغرافیایی: این شهر با مساحت 748 کیلومتر مربع در فاصله 62 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 37درجه و 25 دقیقه و 22 ثانیه تا 37درجه و 40 دقیقه و 34 ثانیه شمالی و طول جغرافیایی 48درجه و 40 دقیقه 21 ثانیه تا 49درجه و 13 دقیقه و 7 ثانیه شرقی قرار گرفته‌است. شهرستان رضوانشهر داراي دو بخش بخش مرکزی و پره‌سر است.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 66909 نفر می‌باشد.
پیشینه: این شهر هنگامی که آبادی کوچکی بیش نبود، روستای رزوندی نام داشت و بعدها رضوان‌ده شد. مولف کتاب "تالشی‌ها کیستند" می‌نویسد: « در زمان نهصت جنگل جاده شاه عباسی گسکرات به شفارود، که از این آبادی عبور می‌کرد، بازسازی و مرمت شد. پس از ان در سال 1315 جاده انزلی-هشتپر-آستارا احداث گردید که آن هم از میان روستای رزوندی می‌گذشت. تقاطع این دو جاده با یکدیگر، این آبادی را به چهارراهی تبدیل نمود که به عنوان ایستگاهی برای مسافران و حمل بار و کالای آنها درآمد و به تدریج سیمایی شهری یافت. از آن پس نام آبادی رضوان‌ده شد». ساكنان آن به دو زبان تالشي و گيلكي (بيه پس) تكلم مي نمايند و داراي مذاهب تسنن و تشيع هستند.
اقتصاد: اقتصاد آن متكي بر كشاورزي و دامداري است، مهمترين محصولات كشاورزي آن برنج، گندم، جو و ذرت مي باشد كه بصورت سنتي و نيمه صنعتي كشت مي شود. از ديگر فعاليت هاي رايج در منطقه مي‌توان باغ‌داري، زنبور داری، پرورش كرم ابريشم، توتون كاري و گليم بافي اشاره نمود و از نظر صنايع كارخانه چوب و كاغذ ايران (چوکا) و... را نام برد.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: آبشار ويسادار، بقاع سيد شرف الدین (سید شرفشاه)، بقعه سيد امير سلطان غريبنده، مجتمع ساحلي تازه‌آباد، اسيپه مزگت يا مسجد سفيد با قدمتي بيش از هزار سال، گورستان باستاني وسكه

موقعیت جغرافیایی: شهرستان رودبار با مساحت 2517 کیلومتر مربع در فاصله 67 کلیومتری رشت، بین عرضهای 36 درجه و33دقیقه و 21 ثانیه تا 37 درجه و 7 دقیقۀ و 29 ثانیه شمالی وطول‌های 49 درجه و 11 دقیقه و 41 ثانیه تا 50 درجه و 5 دقیقه و 6 ثانیه شرقی و بر دامنه كوههاي البرز و تالش، در كناره رودخانه سفيد رود قرار دارد. این شهرستان دارای 4 بخش خورگام، رحمت آباد و بلوکات، عمارلو و مرکزی است.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 100943 نفر می‌باشد.
پیشینه: رودبار واژه‌ای است مرکب از دو کلمه رود و بار. رود به معنای نهر عظیم و جوی بزرگ و بار به چند معنی از جمله: ساحل، کناره، عظیم، ثمره، وزن، پسوند اتصاف و غیره آمده‌است. رودبار با قدمتي شش هزار‌ ساله ابتدا به صورت دهکده‌ای کوهستانی بود. توسعه باغهای زیتون و انجام معاملات محصول زیتون و فرآورده‌های آن نظیر زیتون روغن زیتون و صابون موجبات رونق بازار و نیز گسترش توسعه روستا را فراهم ساخت. رودبار دارای دو بازار بود: یکی موسوم به بالا بازار در جنوب و دیگری پایین بازار در شمال که به فاصله اندکی از یکدیگر قرار داشتند. رونق بازار شهر و ترقی اقتصاد کشاورزی منطقه به ویژه در امر محصول زیتون و فرآورده‌های صنعتی آن، احداث دو کارخانه چرم و کفش‌سازی در آبادی گنجه و در فاصله 5 کیلومتری شمال شهر رودبار، تبدیل شدن به مرکز شهرستان در سال 1338، استقرار سازمان‌های دولتی و واحدها و موسسات آموزشی و بهداشتی و افزایش جمعیت موجبات رشد شهر را فراهم ساخت.
اقتصاد: اين شهر يك شهر ميان راهي و عبوري است. به همين دليل بسياري از مسافران ضمن توقف كوتاه در آن به خريد محصول عمده رودبار يعني زيتون و فرآورده‌هاي آن مي پردازند.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: تپه مارليك، بقعه شاه شهيدان عمارلو، امام زاده محمد حنيفه بيورزين، درخت سرو هرزويل، سوسن چلچراغ، روستاي داماش عمارلو، سد منجیل با چشم اندازها و جاذبه‌های طراف سد سفيد رود، پل تاريخي لوشان، منطقه ييلاقي سي دشت، منطقه ييلاقي دره دشت، روستاي تاريخي انبوه

موقعیت جغرافیایی: این شهر با مساحت 972 کیلومتر مربع در شرق استان گیلان و در 41 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 36درجه و 41 دقیقه تا 37درجه و 11 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 49 درجه و 43 دقیقه تا 50 درجه و 10 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و دیلمان می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 47096 نفر می‌باشد.
پیشینه: نام اين شهر از دو كلمه (سي و كل) تشكيل شده كه سي به معني پاي كوه و كل به معني جايگاه است كه به مرور زمان به سياهكل تغيير يافته. سياهكل داراي سابقه تاريخي درخشاني است، ديلمان خاستگاه يكي از قدرتمندترين سلسله هاي حكومتي ايران به نام آل بويه است، كه حتي توانستند بغداد را نيز به تصرف درآوردند. اين سرزمين كه بعنوان پناهگاه شيعيان مشهور بوده، دانشمندان زيادي را نيز به جامعه ايراني تحويل داده است. شهر سیاهکل در جوار روستای "برفجان" که سابقا مرکز حکومت سیاهکل و دیلمان بود و امروز یکی از محله‌های آن محسوب می‌شود، رشد یافته است.
اقتصاد: اقتصاد اين شهرستان بر پايه دامداري و كشاورزي است و عمده‌ترين توليدات در اين زمينه: ميوه‌جات، پرورش كرم ابريشم، عسل مرغوب و محصولات جاليزي مي باشد كه در كنار آن توليدات سفال تزييني و دوخت لباسهاي محلي و معرق نيز رونق خاصي دارد.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: بقاع متبركه سيد اسماعيل ، سيد ابراهيم ، سيد محمد صالح ، سيد احمد ، سيد حسين ، بقعه امام زاده تورار، كوه درفك، منطقه سرسبز ديلمان و اسپيلي، آبشار لونك ، چشمه آب معدني لاريخاني، منطقه آغوزي، آبشار باباولي غار اسپهبدا ، تي تي كاروانسرا، مناطق باستاني قلعه كوتي ، كوه پس و حسني محله ، قلعه كوتول شاه ، قلعه ديده باني روستاي گرماور

موقعیت جغرافیایی: شفت با مساحت 599 کیلومتر مربع در فاصله 30 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 36درجه و 57 دقیقه تا 37درجه و 18 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 49درجه و 10 دقیقه تا 49 درجه و 32 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای 2 بخش احمدسرگوراب و مرکزی می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 58543 نفر می‌باشد.
پیشینه: شهر شفت در گذشته امیرنشین بود، مرکز حکومتی ان در سال 1330- 1328 هجری قمری در آبادی "کسمار" در نزدیکی شهر فعلی شفت قرار داشت. کسمار در دو طرف رودخانه لیفکوخندان وسط باغ‌های مویه قرار گرفته و دارای 200 باب خانه، 2 مسجد و چند حمام بود. محلات کسمار عبارت بودند از: شیجان محله، سرخان محله، کسمار محله و کوچک کسمار. گوراب شفت یعنی مرکز اقتصادی و بازار آن در گذشته نزدیک آبادی کنونی نصیر محله قرار داشت. در حال حاضر شفت شامل دو محله مسکونی است. یکی که از گذشته به قصبه معروف بود و بافت اصلی شهر در آن شکل گرفته و دومی محله پیرسرا واقع در کناره خاوری رودخانه سونگ.
اقتصاد: شفت از نظر اقتصادي به كشاورزي و دامپروري و يا صنايع وابسته به اين دو، متكي است. برنج از جمله محصولات كشاورزي اين منطقه، باغداری، پرورش دام و طيور، زنبور داري، شيلات و پرورش آبزيان و كرم ابريشم از ديگر فعاليتهاي جاري در اين شهرستان است. علاوه بر اينها توليد خشكبار از جمله شاه بلوط و صيفي جات، پرورش گل و گياه زينتي توليدا ت چوبي و نمد مالي نيز از منابع درآمدي مردم منطقه محسوب مي شود.
جاذبه هاي طبيعي و گردشگري: منطقه سياحتي زيارتي سياه مزگی، مناطق ييلاقي امام زاده ابراهيم و امام زاده اسحاق

موقعیت جغرافیایی: صومعه‌سرا با مساحت 588 کیلومتر مربع در فاصله 28 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 37درجه و 15 دقیقه تا 37درجه و 30 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 49درجه و 3 دقیقه تا 49درجه و 31 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای 3 بخش تولم، میرزاکوچک و مرکزی می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 127757 نفر می‌باشد.
پیشینه: نام صومعه سرا به قولي برگرفته از نام عارف قرن چهارم و پنجم هجري قمري (شيخ عبدالله صومعي) است و به قولي ديگر وجود صومعه‌هايي كه در اين شهر بوده، علت اصلي اين نام گذاري بوده. اين شهر با موقعيت جلگه‌ای، يكي از شهرهاي تازه تاسيس يافته استان گيلان است كه در اوایل قرن چهاره هجری از توابع كسماء به شمار مي رفت و نسبت به آباديهاي اطراف خود از اهميت كمتري برخوردار بود.
هسته اولیه شهر توسط بازار گذاشته شد. در گذشته‌ای نه چندان دور، این شهر دهکده‌ای زارعی بودو خانه‌های اهالی به صورت پراکنده در شالیزارها و اطراف بازار بنا شده بود. اما امروزه به دلايل مختلف از جمله: موقعيت جغرافيايي آن كه از جهت غرب به ماسال شاندرمن و تالش دولاب و از شمال به انزلي و مشرق به رشت متصل است و همچنين عبور كانال آب بر فومن و نقش آن در آبياري اين شهرستان از روستاهاي اطراف خود پيشي گرفته و به عنوان مركز شهرستان از اعتبار زيادي برخوردار است. مردم صومعه سرا به گويش گيلكي (بيه پس) تكلم مي نمايند.
اقتصاد: از مهمترين محصولات كشاورزي اين منطقه برنج، توتون و محصولات جاليزي را مي توان نام برد.
مرواربافي و كشاورزي از نیز عمده فعاليت آنهاست. ضمن آنکه پرورش كرم ابريشم و زنبور عسل در اين شهرستان داراي موقعيت ممتاز كشوري است. در بخش منابع طبيعي، و از نظر كاشت صنوبر و توليد چوب مقام اول را داراست.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: تالاب انزلی ازسمت هندخاله، نرگستان و سياه درويشان، مزار بی‌بی فاطمه (معروف به خير النسا)، بقعه پير ولی‌خان، مزارع توتون، دهكده ييلاقي تنيان، خرابه هاي قديمي گسكر هفت دغنان، مناره آجري گسكر، پل خشتي پردسر يا خشت پل.

موقعیت جغرافیایی: فومن با مساحت 1002 کیلومتر مربع در فاصله 27 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 37درجه و 1 دقیقه و 18 ثانیه تا 37درجه و 17 دقیقه و 19 ثانیه شمالی و طول جغرافیایی 48درجه و 52 دقیقه و 29ثانیه تا 49درجه و 26 دقیقه و 7ثانیه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای 2 بخش سردارجنگل و مرکزی می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 93737 نفر می‌باشد.
پیشینه: فومن شهر حاکم نشین ناحیه فومنات بود و تا عهد صفویه پایتخت گیلان به‌شمار می‌رفت. از این زمان به بعد جای خود را به شهر رشت که به عنوان کرسی نشین ایالات گیلان تعیین شده بود بخشید. شهر فومن از سال 980 هجری قمری به بعد که جمشید سلطان، خان بزرگ فومنات محل سکونت خود را به شهر رشت منتقل کرد به تدریج اهمیت خود را از دست داد. در اواسط قرن نوزدهم میلادی در شهر فومن 1800 خانه وجود داشت. هسته اولیه فومن، بازار بسیار پرتوان آن است که در آن زمان سردار همایون به صورتی فشرده و پرتراکم با طراحی، شامل کوچه‌های متعدد و چندین میدان ساخته است. شهر فومن از قدیم دارای دو قسمت اصلی بوده که هر قسمت از چند محله تشکیل می‌شده است. بلا محله در جنوب غربی و غرب شهر شمال محله‌های کوچکتر، شهر بجار، نوگوراب، پلنکه کول، جهود بیجار، بیجار محله بالا و گاجاره که ناحیه‌های قدیمی آن هستند. پایین محله در شمال غربی و غرب، محل بازار و مقبره پیرجلودار، شامل محله‌های کوچکتر دزدک، خندق بیجار و جهود بیجار پایین محله.
اقتصاد: درآمد اكثر مردم اين شهرستان از كشاورزي است. از اين رو فومن يكي از مناطق عمده كشت برنج استان گيلان به شمار می‌آید. در كنار كشت برنج، پرورش طيور، دام و پرورش كرم ابريشم توليدات دستبافت پشمي در اين منطقه رواج دارد. به رغم رونق كشاورزي در اين شهرستان صنعت گردشگري نيز جايگاه ويژه‌ای دارد. آب و هواي مناسب ، جنگل‌ها و كو‌ه‌های پوشيده از درختان و چشمه‌های متعدد و بقاع متبركه و اماكن تاريخي فرهنگي،فومن را به يكي از قطب هاي گردشگري گيلان و حتي كشور تبديل كرده است.
قطب هاي گردشگري گيلان و حتي كشور تبديل كرده است. جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: قلعه رودخان، شهرك ماسوله، جنگل‌ها و مراتع سبز، غار فوشه، بقعه متبركه سبز قبا، از نوادگان امام موسي بن جعفر(ع)، بقعه امام زاده ميرزا از نوادگان امام موسي كاظم (ع)، بقاع متبركه پير جلودار و آقا مير سرا

موقعیت جغرافیایی: لنگرود با مساحت 458 کیلومتر مربع در فاصله 60 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 36درجه و 56 دقیقه تا 37درجه و 19 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 49درجه و 55 دقیقه تا 50 درجه و 16 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای 3 بخش اطاقور، کومله و مرکزی می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 137272 نفر می‌باشد.
پیشینه: به نوشته دایرة المعارف سرزمین و مردم ایران « لنگرود در روزگاران پیشین، دریا بوده و در زمان آخرین شاه هخامنشی از جمله 120 ولایتی بوده که خشک شده و لنگرود نام گرفته‌است». نام لنگرود نخستین بار در سال 512 هجری قمری در منابع دیده ‌می‌شود. این شهر همچون دیگر شهرهای گیلان در آن دوران از خانه‌های پراکنده بین شالیزارها، توتستان‌ها، بیشه‌زارها و آبگیرها و نیز بازاری در آن میان تشکیل می‌شد. در زمان نادر شاه، لنگرود اهمیتی دو چندان یافت و مرکز نیروی دریایی شمال شد. در سال 1259 هجری قمری لنگرود ده بزرگ با قصبه‌ای است که در دو طرف رود ساخته شده‌است. هسته اولیه شکل‌گیری شهر خانه‌های پراکنده پراکنده در ساحل چپ لنگرود در محله راه پشته بود که بعدها بازاری واقع در کنار راست رود آن را به خانه‌های واقع در دیگر محله‌های قدیمی مرتبط ساخت. شهر لنگرود از دیرباز مرکز ناحیه رانکوه و از شهرهای آباد شرق گیلان محسوب می‌شد. در چند دهه اخیر عواملی همچون تبدیل آن به مرکز شهرستان در سال 1338 خورشیدی، استقرار دستگاه‌های اداری، آموزشی و بهداشتی وافزایش جمعیت موجبات رشد و ترقی لنگرود را فراهم آورند. بافت قومي مردم، گيلك و به زبان گيلكي با لهجه بيه پس تكلم مي كنند.
اقتصاد: در زمينه كشاورزي از شهرهاي مهم محسوب می‌گردد. از محصولات عمده آن مي توان انواع برنج، چاي و صيفي‌جات را نام برد. همچنين در زمينه صنعت داراي صنايع فلزي بوده كه به علت مرغوبيت و كيفيت، خريداران زيادي داشته است. صيد ماهي و بامبوبافي نيز از ديگر فعاليت هاي رايج در اين شهرستان مي باشد.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: تالاب بين المللي كياكلايه ، ساحل چمخاله ، منطقه ليلاكوه، پل خشتي لنگرود، خانه هاي منجم باشي و دريابيگي ، قلعه درزبن، پل آجري بلوردكان ، بافت تاريخي لنگرود،بقعه سيد محمد تق (کوشا لشاد)، مسجد جامع لنگرود ، بقعه ملاط ، بقعه آقا سيد حسين لنگرود

موقعیت جغرافیایی: ماسال با مساحت 465 کیلومتر مربع در فاصله 50 کیلومتری رشت، بین عرض‌های 37درجه و 15 دقیقه تا 37درجه و 29 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 48درجه و 43 دقیقه تا 49 درجه و 11 دقیقه شرقی قرار گرفته‌است. این شهرستان دارای 2 بخش شاندرمن و مرکزی می‌باشد.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 52496 نفر می‌باشد.
پیشینه: شهر قدیمی در حوالی ماسال وجود دارد که خرابه‌ها و قبرستان وسیع آن هنوز باقی است و آن را "شهرگاه" می‌نامند. قدری دورتر از شهرگاه خرابه‌های دیگری در زیر بوته‌ها و در میان جنگل دیده می‌شود و شاید آثار شهری است که بعد از ویرانی شهرگاه ایجاد سد و به "توآشه" مشهور بوده است. شهر ماسال در قدیم "رودکنار" نامیده می‌شد و هر هفته سه‌شنبه بازار در آن تشکیل می‌گردید. رونق فعالیت کشت برنج و رواج مبادله‌های محلی کالا در این بازار که عملکرد اولیه شهر محسوب می‌شود سبب گسترش آن و تبدیل تدریجی رودکنار به شهر ماسال شده‌است. شهرستان ماسال سابقا بخشي از شهرستان وسيع تالش بود كه در سال 1376 به شهرستان ماسال تبديل شد.
از نظر جغرافيايي ماسال از سه ناحيه جلگه اي، كوهپايه اي وكوهستاني تشكيل يافته و مهمترين ارتفاعات آن تورشوم ، شاه معلم، ريسبند ، و رودهاي مهم آن ارس نيك ، در آن بر و ميله سرا است.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: منطقه جنگلي طاسكوه و آري دول، منطقه باستاني اسبه ريسه، گردشگاه جنگلي ريزه‌مندان، ييلاق شالماء، چسلي ، بيلگاه دون ،منطقه يادماني مشهد ميرزا (محل شهادت میرزا کوچک خان)، مناطق ييلاقي تاريخي سنگ بست، دره خون، خنديله پشت، بقعه متبركه سبز قبا از نوادگان امام موسي بن جعفر (ع)، بقعه امام زاده ميرزا از نوادگان امام موسي كاظم (ع)،

موقعیت جغرافیایی: شهرستان تالش با مساحت 2160 کیلومتر مربع در فاصله 100 کلیومتری رشت، بین عرضهای 37 درجه و33دقیقه تا 38 درجه و16 دقیقۀ شمالی وطول‌های 48 درجه و32 دقیقه تا 49 درجه و3 دقیقۀ شرقی قرار دارد. مرکز تالش، شهر هشتپر است که 36/36 کیلومتر مربع مساحت دارد و نوار جداکنندۀ دریای خزر از کوهستان تالش محسوب می شود. شهرستان تالش دارای 4 بخش اسالم، حویق، کرگانرود و مرکزی و نیز چهار شهر به نام‌های هشتپر، اسالم، حویق و لیسار است.
جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 189933 نفر می‌باشد.
پیشینه: صاحب برهان قاطع گوید: تالش، نام طایفه‌ای از گیلان است. بنابراین تالش یا طالش ممکن است نام و عنوانی برای قوم یا حتّی شخص باشد همچون میرمصطفی خان طالش، امیرطالش چوپانی وامیرحمزۀ طالش پسر بایندرخان که به نوشتۀ رابینو حاکم آستارا بود وسر به شورش برداشته بود.
ازسوی دیگر تالش یا طالش نام و عنوان یک محل یا سرزمین یا شهری است که برکنارۀ دریای خزر (از منطقۀ گیلان تا لنکران وکوه‌های قفقاز) قراردارد وبه این معنی در«دائرالمعارف سرزمین ومردم ایران» آمده است: «شهرستان تالش از آستارا تا فومن ممتداست» و «مونتی» از این نام لنگرگاهی را استنباط کرده می‌نویسد: «پیش از بوجود آمدن لنکران حویق که اکنون دهکده‌ای بزرگ است – بنداصلی، طالش بوده است.». تالش‌ها و تات‌ها، ساكنين عمده اين سرزمين، داراي تاريخي كهن و استوارند كه نقش عمده‌اي در پي‌ريزي ساختار فرهنگي گيلانيان ايفا نموده اند.
شهر "هشتپر" که مرکز شهرستان تالش است در نزدیک ارتفاعات تالش و در سرزمینی جلگه ای قرار دارد. براساس نوشتۀ رابینو در گذشته «ریک» مهمترین شهر و مقر زمستانی «خان» های ناحیۀ کرگان بود. بازار آن نزدیک دریا قرار داشت. در سال 1291 خورشیدی 60 دکان و15 کلبۀ چوبی در بازار ریک موجود بود. خانه‌های اهالی برخی در جوار یکدیگر وبعضی جدا از هم به طور پراکنده در طول ساحل کرگانرود استقرار داشتند. دو مسجد در شهر دیده می شود و اطراف خانه ها پوشیده از بیشه‌زار بود. کوه‌ها تا فاصله 5/1 کیلومتری دریا پیش آمده بودند و مانند کمربند سبزی ریک را در برمی گرفتند.
احداث جادّۀ بندرانزلی – آستارا در سال 1312 خورشیدی که از کنار ریک عبورمی کرد عامل اصلی توسعۀ ناحیۀ کرگانرود بود وموجبات شکل گیری شهر هشتپر را فراهم ساخت.
ابتدا، 8 دکان توسّط مهاجران آذربایجانی، که از اهالی خلخال واردبیل بودند، در طول جادّه ودر ساحل جنوبی کرگانرود احداث شد. سپس با افزایش عبور ومرور وحمل ونقل در جادّه ورونق گرفتن کسب وکار، به تدریج بازار ریک که در کنار دریا ودر حاشیۀ یک راه مالرو قرار داشت به کنار این جادّه منتقل گردید و در طول آن ودو کوچۀ عرضی منشعب از آن، در جنوب کرگانرود استقرار یافت.
شکل گرفتن بازار ووجود کاخ زمستانی خانهای کرگانرود در ناحیۀ اتاق سیره (اتاق سرا یا اتاق صحرا ) در محدودۀ ریک ودر جنوب بازار، رفته رفته سبب شد تا اهالی، خانه های مسکونی خود را در اطراف آنها بنا نمایند وشهر هشتپر شکل گیرد. محلّه های مسکونی اوّلیه‌ای که بدین ترتیب پا گرفتندعبارت بودند از: ریک در غرب وجنوب غربی بازار وقدیمی ترین محلّه، که از قبل نیز وجود داشت. کردمحلّه که بخشی از ریک بود ومحلۀ شوکت آباد در شرق بازار وبازار محلّی ورونق کشاورزی را باید از عامل‌های مهم در شکل گیری هشتپر دانست.
آسفالت جادّۀ بندرانزلی – هشتپر – آستارا، تبدیل شهر به مرکز شهرستان، احداث کارخانه های چوکا و چوب اسالم، ایجادتأسیسات شهری، تشکیل سازمانها ومؤسّسات اداری، مهاجرت وسیع آذربایجانی‌ها به ویژه اهالی خلخال واطراف آن وافزایش جمعیّت از عوامل مؤثر در رشد و توسعۀ شهرهشتپر بوده اند.
44 درصد مردمان اين خطه را برادران و خواهران اهل تسنن تشكيل مي‌دهند كه در كنار ساكنين اهل تشيع زندگي مسالمت آميزي دارند. انسجام و اتحاد اين دو طيف مذهبي و مراودات و مناسبات خانوادگي آنها، گوياي خون‌گرمي و فرهنگ متعالي مردمان اين منطقه مي‌باشد. گويش تالشي در ناحيه جلگه‌اي و كوهپايه‌اي رواج دارد.
اقتصاد: دربخش كشاورزي برنج، توتون، میوه‌جات و محصولات جاليزي از عمده محصولات اين شهرستان محسوب مي شود. پرورش كرم ابريشم و جوراب بافي ، گليم بافي ، جاجيم بافي و تهيه شال مخصوص از پشم گوسفند از صنايع دستي شهرستان تالش به شمار مي آيد.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي: پارك جنگلي گيسوم، سواحل زيباي گيسوم، مناطق ييلاقي سوباتان، مريان و تنده وين، جاده كوهستاني اسالم به خلخال، قلعه سلسال ليسار، كاخ قشلاقي و ييلاقي نصرالله خان (سردار امجد)، حمام قديمي آق اولر مناطق باستاني تول، بقعه شاه ميلرزان، بقاع آقا سيد احمد نال تربه